Qazax ədəbiyyatının inkişaf mərhələlərinə yığcam baxış

(A brief look at the development of the stages of Kazakh literature)

Abstract

In this article, it is asimed to study the main periods in the development of Kazakh literature, starting from its formation and up to the last period, which includes from 1991 to the present. With a careful study of the issue, it becomes clear that for a long time Kazakh literature has developed on the basis of folklore samples. However, this did not prevent the Kazakhs from becoming close participants in the creation of samples of general Turkic literature. In subsequent centuries, the influence of the work of zhyrau and akyns on Kazakh literature was very noticeable. In the 19th century written literature appears, thanks to representatives such as Ch.Valikhanov, I.Altynsarin and A.Kunanbaev, after whom, starting from the beginning of the 20th century, there is a significant rise in this area. In subsequent articles, we will look in more detail on the Kazakh literature of the twentieth century and the stage of its development in the present period. When we briefly look at the development stages of Kazakh literature, we see that the development perspectives of our national literature is based on the artistic interpretation of reality and advancements in tendencies in the creativity of Kazakh poets whose names we mentioned. That is why we will try to examine the subject comprehensively and in depth by examining the development of Kazakh literature in later stages.

Xülasə

Məqalədə qazax ədəbiyyatının inkişafını onun ilkin təşəkkül dövründən başlayaraq sonuncu dövrünə – 1991-ci ildən günümüzə qədər olan dövrü araşdırmaq qarşıya məqsəd olaraq qoyulmuşdur. Araşdırmalardan məlum olmuşdur ki, qazax ədəbiyyatı uzun zaman kəsiyində folklor nümunələri əsasında inkişaf etmişdir. Bununla belə, bu, heç də qazaxlara ümumtürk örnəklərinin yara-
dılmasında iştirak etməyə mane olmamışdır. Sonrakı dövrlərdə jirau və akın yaradıcılığının qazax ədəbiyyatına təsiri yetərincə nəzərəçarpan olmuşdur. XIX əsrin ortalarından başlayaraq Ç.Valixanov, İ.Altınsarin, A.Kunanbayev kimi qazax ədəbiyyatı nümayəndələrinin yaradıcılığına söykənən yazılı ədəbiyyat yaranmışdır. Məhz adlarını çəkdiyimiz yazıçıların yaradıcılığından sonra XX əsrin
əvvəllərində qazax ədəbiyyatında xeyli dərəcədə sıçrayış baş vermişdir. Odur ki, biz bundan sonra yazılacaq məqalələrdə XX əsr qazax ədəbiyyatına və onun müasir dövrdəki inkişaf mərhələlərinə nəzər salmağı düşünürük. Qazax ədəbiyyatının inkişaf mərhələlərinə yığcam nəzər saldıqda görürük ki, milli ədəbiyyatın inkişaf perspektivləri adlarını çəkdiyimiz qazax şairlərinin əksəriyyətinin yaradıcılığında gerçəkliyin bədii interpretasiyasına və tendensiyalarda gedən irəliləyişlərə söykənir. Ona görə də gələcəkdə qazax ədəbiyyatının sonrakı mərhələlərdə inkişafını araşdıraraq, məsələni hərtərəfli və daha dərindən öyrənməyə çalışacağıq.

Ədəbiyyat / References
Ağayeva, F. (2010). Abay: şəxsiyyəti və ədəbi irsi. Bakı: Elm.
Dursunova, F. (Red.). (2017). Abay. Bakı: Mütərcim.
Məmmədov Tağısoy, N. (2019). Muxtar Auezovun yaradıcılığı: ənənədən novatorluğa. Bakı: Şərq-Qərb.
Валиханов, Ч. (1961). Собрание сочинений (Т. I). Алма-Ата.
Дюсенбаева, И. (Ред.). (1979). История казахской литературы. Дореволюционная казахская литература (Т. II). Алма-Ата: Наук.
Как казахи изучали…. (б.д.). Получено из azerhistory.com
Кор-Оглы , Х. (1968). Узбекская литература. Высшая школа.
Кор-Оглы, Х. (1972). Туркменская литература. Высшая школа.
Поэты пяти веков. Казахская поэзия XV – начала ХХ веков. (1993). Алматы: Жазушы.
Сатпаева, Ш.К.; Адибаев, Х.А.;. (1985). Казахская литература. Алма-Ата: Мектеп.