Türkiyə romanında kafkasayağı tendensiyalar (Bilgə Karasunun “Gecə” romanı əsasında)

(Kafkaesque tendencies in Turkish novel (On the basis of the novel “Night” by Bilge Karasu))

Abstract

Turkish novel with a rich history of development went through a process of
transformation in 1980, gained a modernist quality and a new quality of form and content. The process of alienation in literature showed itself prominently during the social and political processes that took place in that period. This tendency that formed by the influence of the character Gregor Zamza in the novel “The Transformation” by Frans Kafka and characterized as Kafkaesque style in later literature was accepted as a main idea-style direction in Turkish modernist novel. In the novel “Night” by Bilge Karasu it is possible to see the great reflection of this tendency in Turkish novel. The novel “Night” is an example of prose in which structure was broken by the structure of narration (tehkiye) or by the author and a cause and effect relationships of traditional novels was denied. In the research, the symbolization of the concept of night and the reflection of deaths and illegalities in general in the novel "Night" by Bilge Karasu were investigated. Self-discovery in the essence of confusion done by the author intentionally in the structure of the novel and the issues of
the reflection of identity struggle in society is researched. In the last chapter of the novel as a result of the clues it turned out that the idea that the author is an individual receiving treatment in a hospital has the character of maximalist interpretation of Kafkaesque in terms of understanding the deficiencies and negativities in society.

Xülasə

Zəngin inkişaf tarixinə malik olan Türkiyə romanı 1980-ci illərdə transformasiya proseslərindən keçmiş, modernist keyfiyyətlər qazanaraq yeni forma və məzmun keyfiyyəti qazanmışdır. Həmin dövrdə baş verən ictimai-siyasi proseslərin fonunda ədəbiyyatda yadlaşma problemi özünü qabarıq göstərmişdir. Frans Kafkanın, əsasən, “Çevrilmə” romanındakı Qreqor Zamzanın təsiri ilə formalaşan və sonrakı ədəbiyyatda kafkaesk üslub kimi səciyyələndirən bu meyil Türkiyə modernist romanının da əsas ideya-üslub istiqaməti kimi qəbul edilmişdir. Bu meylin Türkiyə romanında ən böyük əksini Bilgə Karasunun “Gecə” romanında görmək mümkündür. “Gecə” romanı təhkiyə strukturu və ya müəllif tərəfindən bilərəkdən dağıdılan struktursuzluğu, ənənəvi romanlara xas səbəb-nəticə əlaqəsinin inkar edildiyi nəsr nümunəsidir. Tədqiqat işində Bilgə Karasunun “Gecə” romanında gecə anlayışının simvollaşaraq, ölümləri və ümumilikdə qanunsuzluqları əks etdirməsi araşdırılmışdır. Romanın strukturundakı müəllif tərəfindən bilərəkdən edilən qarışıqlığın mahiyyətindəki özünüaxtarış, cəmiyyətdəki kimlik mübarizəsinin əksi məsələləri tədqiq edilmişdir. Romanın sonuncu fəslində təqdim edilən ipuclarından məlum olur ki, təhkiyəçi-müəllifin xəstəxanada müalicə alan bir fərd olması fikri cəmiyyətdə əksliklərin, mənfiliklərin dərki üçün kafkasayağı maksimalist şərh xarakteri daşıyır.

Ədəbiyyat / References

Altıparmak, İ., & Durakoğlu, A. (2016). FRANZ KAFKA’NIN ‘DÖNÜŞÜM’ ADLI ESERİNİN SOSYOLOJİK AÇIDAN ANALİZİ. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 171-184.
Aytac, G. (2012). Çağdaş Türk Romanı Üzerine İncelemeler. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Cengiz, S. (2015). Bilge karasu’dan distopik bir modernizm eleştirisi: Gece. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 49-54.
Ecevit, Y. (2001). Türk romanında postmodern açılımlar. İstanbul: İletişim yayınları.
Karasu, B. (2020). Gece. İstanbul: Metis Yayınları.