Nizami’s treasury and Navai’s wonder

Abstract

Azerbaijani thinker Nizami Ganjavi, who had a completely different attitude to social, political, public and ethical issues that had never been observed before, broke the spell of the “literary works” with his endless artistic monuments and not only in the East, but also in whole world literature has endorsed new, original mastery criterias that its basis was the praise of humanity with his indestructible stamp – art wonders being a product of genius thinking. Until the early 19th century the main subject of the Oriental literature, criterias for mastery had developed on the basis of only Nizami Ganjavi’s traditions of literary school. Many geniuses not only in the national literature, but in the East having an honorable place in world poetry, accepted the Azerbaijani word master as their teacher, and were of the opinion that even writing on the topics he wrote, was a great exam and honorable thing. Amir Khosrov Dehlevi,
Abdurrahman Jami, Alishir Navai, Abdi Bey Shirazi, Ashraf Maragayi, Haju Kirmani, Ismail Abdi and other hundreds of masters had enriched the treasury of world literature with everlasting works by synthesizing the topics and motives by the Azerbaijani poet
and all niceties of poetry with their national cultures in a various environment and natural-geographical area. In general, the poet’s contemporaries have a great role in development and continuation of Nizami Ganjavi literary school traditions. One of the most famous members of this school is a poet of the XV century, founder of the classic Uzbek literature, statesman Alisher Navai. The article analyzes the masnavi “The Treasury of Mysteries” by Nizami Ganjavi and the imitative poem “Hayrat ul-Abror” (“Wonders of Good People”) by Alishir Navai comparatively, and examines the opinions of Uzbek poet about his predecessor. The hermeneutic and the comparativehistorical methods have been used during the study, examples from masnavis by both poets have been given and cited from the available researches on the subject confirm our thoughts.

References
Gazanfar Aliyev. Temi i syujeti Nizami v literaturax narodov Vostoka. Moskva, «Naukа», 1985.
Yevgeni Bertels. Böyük Azərbaycan şairi Nizami. Bakı, SSRİ EA Azərbaycan filialının nəşri, 1940.
Nüşabə Araslı. Nizami və türk ədəbiyyatı. Bakı, “Elm” nəşriyyatı, 1980.
Teymur Kərimli. Nizami məktəbinin istedadlı şagirdi. “Yazıçı” (“Oğuz eli” qəzetinin ayrıca buraxılışı). Noyabr 2016-cı il. № 2(167).
Zəhra Allahverdiyeva. Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai “Xəmsə”lərində konseptualkulturoloji prinsiplər. Zəhra Allahverdiyeva. Klassik Azərbaycan ədəbiyyatına dair tədqiqlər. Bakı, “Elm və təhsil”, 2017.
Həmid Araslı. Nəvai və Azərbaycan ədəbiyyatı. H.Araslı. Azərbaycan ədəbiyyatı: tarixi və problemləri. Bakı, “Gənclik”, 1998.
Alishir Navoiy. Mukommal asarlar tuplami. Yigirma tomlik. Yettinci tom. Xamsa. Xayratul-abror. Toshkent, Üzbekiston SSJ “Fan” nashriyeti, 1991.
Serdar Bulut. Asya coğrafyasi’nın büyük edibi Ali Şîr Nevâî’nin hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve Türk dili’ne katkıları. “Asya`dan Avrupa`ya Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi”. Akademik Sosyal Araştırmalar. № 1, p. 23-41, Autumn 2017.
Е.E.Bertels. Низами. Е.E. Bertels. İzbranniyi trudi. 4 tomax. II t. Nizami i Fizuli. Moskva, İzdatelstvo Vostoçnoy literaturi, 1962.
نظامی گنجوی. مخزن االسرار. متن علمی و انتقادی بسعی واهتمام عبدالکریم علی اوغلی علی زاده. باکو. نشریات .
فرهنگستان علوم جمهوری آذربایجان. ۰۶۹۱.

عبدی بیگ شیرازی. مظهراالسرار. موسکو. "دانش".۰۶۹۹. 

Xəlil Yusifli. Nizami Gəncəvi və onun “Sirlər xəzinəsi” poeması. Nizami Gəncəvi. Sirlər xəzinəsi. Bakı, “Adiloğlu” nəşriyyatı, 2011.
Qabusnamə. Tərcümə edən, qeyd və şərhlərin müəllifi Rəhim Sultanov. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2006.
Teymur Kərimli. Epik şeirə yeni şivə gətirən sənətkar. Nizami Gəncəvi. Sirlər xəzinəsi. Tərcümə edən Xəlil Rza. Bakı, “Şərq-Qərb”, 2017.
E.E.Bertels. Nizami. Е.E. Bertels. İzbranniyi trudi. 4 tomax. IV t. Navoi i Djami. Moskva, İzadatelstvo «Nauka» Glavnaya RedaksiyaVostoçnoy Literaturi, 1965.