1950-ci illər və ondan sonrakı mərhələdə Türkiyə satirik mətbuatında “Molla Nəsrəddin” ənənələri

(“Molla Nasraddin” traditions in Turkish satirical press during the 1950s and later)

Abstract

In the article it is dealt with the entering a new stage after the 1950s of the Turkish satirical press that passed a historical path of more than 150 years and continuation of the “Molla Nasraddin” traditions in the satirical magazines published during this period. The issues of influence of the first satirical press of Azerbaijan on the satirical style, expression style, content and problematic of
numerous magazines published in Turkey is kept in the spotlight. Satirical press in the 1950s was at the forefront of social and political events happened in Turkey, supported the positions of different parties and played a regulatory role between the state and the people. Satirical journals such as “Karakedi”, “Tef”, “Dolmush”, “Girghir”, “Akbaba”, “Temmuz” and others continued the main path of “Molla Nasraddin” magazine and expressed the desires and wishes of the people. The journals that continue to be published today such as “Leman”, “Penguen” and “Uykusuz” follow the processes in modern Turkey in a consistent and systematic way, informs many readers about real events taking place in the life of the country and calls on the general public to active fight for the elimination of existing deficiencies. 

Xülasə

Məqalədə 150 ildən artıq tarixi bir yol keçən Türkiyə satirik mətbuatının 50-ci illərdən sonra yeni mərhələyə daxil olması və bu dövrdə nəşr edilən satirik dərgilərdə “Molla Nəsrəddin” ənənələrinin davam etdirilməsindən bəhs olunur. Azərbaycanın ilk satirik mətbuat orqanının Türkiyədə nəşr olunan çoxsaylı dərgilərin satirik üslubuna, ifadə tərzinə, mövzu və problematikasına təsiri məsələləri diqqət mərkəzində saxlanılır. 1950-ci illərdə satirik mətbuat Türkiyədə baş verən ictimai-siyasi hadisələrin önündə getmiş, müxtəlif partiyaların mövqeyindən çıxış etmiş, iqtidarla xalq arasında tənzimləyici rol oynamışdır. Bu dövrdə nəşr edilən “Karakedi”, “Tef”, “Dolmuş”, “Qırğır”, “Akbaba”, “Temmuz” və başqa satirik dərgilər “Molla Nəsrəddin” jurnalının əsas strateji xəttini davam etdirmiş, xalqın istək və arzularının ifadəçisinə çevrilmişdir. Bu gün də fəaliyyətini davam etdirən “Leman”, “Penguen”, “Uykusuz” kimi dərgilər çağdaş Türkiyədə gedən prosesləri ardıcıl və sistemli şəkildə izləyir, çoxsaylı oxucuları ölkə həyatında hökm sürən real hadisələrdən xəbərdar edir və geniş ictimaiyyəti mövcud nöqsanların aradan qaldırılmasında fəal mübarizəyə səsləyir.

Ədəbiyyat / References

(1996). Temmuz, №23.
Apaydın, M. (2007). Tanzimattan Sonra Mizah ve Hicv. Türk Edebiyyatı Tarihi,Cilt III. içinde İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Atnur, G. (2016). Erzurumda Yerel Bir Mizah Dergisi: Temmuz. Türk Edebiyatında Mizah Sempozyumu.
Kahraman, A. (2005). Mizah. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. içinde http://islam-portal.com/ansiklopedi/dia/ayrmetin.php-idno=d300210.htm adresinden alındı
Kayalı, K. (1994). Keşke Herkes Papağan Olsa. Ankara: Ayyıldız Yayınları.
Öngören, F. (1998). Cumhuriyetin 75.Yılında Türk Mizah ve Hicvi. Ankara: Türkiye İş Bankası, Kültür Yayınları.
Özdemir, N. (2008). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.