Əl-Abbas bin əl-Əhnəfin yaradıcılığı və afif qəzəl

(The creativity of al-Abbas bin al-Ahnaf and afif ghazal)

Abstract

One of the main genres of classical literature is also the ghazal. This genre has undergone a kind of evolutionary process, and classical poets created its varieties with their ghazals of various contents. There are many approaches in research concerning the topic of the development of the ghazal as a genre. In Arabic literature, lyrical works telling about a woman and love for a woman were presented as ghazal, nasib and tashbib. During the Umayyad period, ghazals were divided into two main branches – the Uzri and Hadari ghazals. At the time of the Abbasids, both types of ghazals did not completely disappear from poetry, in the works of poets of the new era, they manifested themselves in different forms. So, the ghazal hadari, which tells about bliss, feasting and love affairs, corresponded more to the spirit of the time, but during this period there were poetic samples glorifying sincere love. The article examines the work of al-Abbas ibn al-Ahnaf, one of the poets who wrote works of similar content.

Xülasə

Klassik ədəbiyyatın əsas janrlarından biri də qəzəldir. Bu janr özünəməxsus təkamül prosesindən keçmiş və klassik şairlər yazdıqları müxtəlif məzmunlu əsərləri ilə onun fərqli növlərini yaratmışlar. Qəzəlin bir janr kimi inkişafı haqqında tədqiqatlarda müxtəlif fikirlər var. Ərəb ədəbiyyatında qadından və qadına olan məhəbbətdən bəhs edən lirik əsərlər qəzəl, nəsib, təşbib kimi qələmə verilirdi. Əməvilər dövründə qəzəl əsas iki qola – üzri və hadari qəzələ ayrılırdı. Hər iki qəzəl növü Abbasilər dövründə poeziyadan tamamilə yox olmadı və yeni dövr şairlərinin yaradıcılığında özünü fərqli şəkillərdə göstərdi. Belə ki, dövrün ruhuna kef, eyş-işrət, sevgi macəralarından bəhs edən hadari qəzəl daha çox uyğun olsa da, saf məhəbbəti tərənnüm edən şeir nümunələrinə də rast gəlinirdi. Məqalədə Abbasilər dövrünün bu məzmunda əsər yazan şairlərindən olan əl-Abbas bin əl-Əhnəfin yaradıcılığından bəhs edilmişdir.

Ədəbiyyat / References

Ayyıldız, E. (2019). El-‘Abbâs B. El-Ahnef: İdealize Edilmiş Ask Temalı Gazellerin Abbâsî Dönemindeki Özgün Bir Temsilcisi. Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler Sempozyumu.
Blachère, R. (1993). Hârûnü’r-Reşîd’in saray şairlerinden: ‘Abbâs İbnü’l-Ahnef. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi.
Ватват, Р.-Д. (1985). Cады волшебства в тонкостях поэзии (Хада'ик ас-сихр фи дака'ик аш-ши'р). Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы.
Ибн Кайс, а.-Р. (1997). О науке рифмы и критики поэзии. В Свод правил персидской поэзии (ал-му'джам фи ма'айир aш'ар ал-'аджам). Часть II. Москва: Восточная литература.
Рейснер, М. (1989). Эволюция классической газели на фарси (X-XIV века). Москва: Наука. Главная редакция восточной литературы.
ابن الأحنف, ا. (١٣٧٣–١٩٥٤). ديوان. تحقيق: عاتكة الخزرجي. القاهرة.
إِبن قتيبة. (بدون تاريخ). ألشعر والشعراء. القاهرة: دار الحديث .
ابن منظور. (بدون تاريخ). لسان العرب. المجلد الثامن. بيروت: دار الصادر.
ابن منظور. (بدون تاريخ). لسان العرب. المجلد العاشر. بيروت: دار الصادر .
ابن منظور. (بدون تاريخ). لسان العرب.المجلد الرابع عشر. بيروت: دار الصادر .
الإسفهاني, أ. (١٩٣٥). أخبار العباس بن الاحنف ونسبه. في كتاب الأغاني. الجلد الثامن. القاهرة.
الرافعي, م. (٢٠١٣). تاريخ آداب العرب. مصر: الهنداوي.
شكعة, م. (١٩٨٦). العباس بن الاحنف. در ألشعر و الشعراء في العصر العباسي. بيروت.
قدامة بن جعفر, أ. (١٣٠٢). كتاب نقد الشعر. قسطنطينيّة.